Jak założyć firmę w KRUSie i co warto wiedzieć przed startem?

Jak założyć firmę w KRUSie i co warto wiedzieć przed startem? Przedsiębiorczość na obszarach wiejskich staje się coraz popularniejsza, a wielu rolników oraz domowników zastanawia się, jak pogodzić prowadzenie działalności gospodarczej z utrzymaniem ubezpieczenia w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS). W artykule znajdziesz schemat postępowania, kluczowe wymagania oraz aktualne trendy dotyczące łączenia statusu rolnika z prowadzeniem firmy.

Zakładanie firmy przez rolnika – podstawowe kroki

Aby rolnik lub domownik mógł założyć firmę i pozostać w systemie KRUS, musi być ubezpieczony w KRUS przez minimum 3 lata oraz nieprzerwanie wykonywać pracę w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej [3]. Sam proces rejestracji działalności gospodarczej odbywa się identycznie, jak dla pozostałych przedsiębiorców – należy dokonać zgłoszenia do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) [1][4].

Po dokonaniu rejestracji w CEIDG powstaje obowiązek poinformowania KRUS o rozpoczęciu prowadzenia działalności gospodarczej lub podjęcia współpracy, co należy zrobić w terminie do 7 lub maksymalnie 14 dni od dnia rozpoczęcia działalności [1][4]. Zgłoszenia można dokonać elektronicznie lub osobiście w oddziale KRUS.

Warunki zachowania prawa do KRUS

Pozostanie ubezpieczonym w KRUS podczas prowadzenia działalności gospodarczej jest możliwe wyłącznie po spełnieniu ściśle określonych kryteriów. Rolnik musi nieprzerwanie wykonywać pracę w gospodarstwie, nie być zatrudnionym na umowę o pracę, a także nie przekroczyć określonych limitów dochodowych [3].

Kluczowe znaczenie ma limit podatku dochodowego. W 2024 roku wynosi on 4358 zł rocznie. Przekroczenie tego progu skutkuje utratą prawa do kontynuowania ubezpieczenia w KRUS oraz koniecznością objęcia ubezpieczeniem w ZUS [3]. Należy więc regularnie monitorować przychody i dokładnie rozliczać podatki.

Kolejnym wymaganiem jest minimum 3-letni okres nieprzerwanego ubezpieczenia w KRUS przed założeniem firmy oraz brak zatrudnienia poza gospodarstwem [3]. Niedopełnienie któregokolwiek z tych warunków powoduje utratę preferencyjnych składek rolniczych.

Zgłoszenie działalności gospodarczej – formalności i dokumenty

Rejestracja firmy przez rolnika rozpoczyna się od wypełnienia formularza CEIDG, a następnie – najpóźniej w ciągu 7-14 dni – złożenia oświadczenia do KRUS o zamiarze kontynuacji ubezpieczenia oraz o prowadzeniu działalności gospodarczej [1][4].

Konsekwencją niezgłoszenia działalności w wymaganym terminie może być utrata statusu ubezpieczonego w KRUS. Oprócz oświadczenia do KRUS konieczna jest także bieżąca aktualizacja dokumentacji dotyczącej osiąganych dochodów, deklaracji podatkowych czy biznesplanu (jeśli rolnik aplikuje o wsparcie finansowe) [4].

Coraz istotniejsza staje się cyfryzacja administracji – większość dokumentów można złożyć elektronicznie, co przyspiesza zarówno rejestrację firmy, jak i kolejne zgłoszenia w KRUS [1][4].

Dotacje i wsparcie finansowe dla rolników na KRUSie

W ostatnich latach rośnie popularność dotacji dostępnych dla rolników, którzy zdecydowali się na działalność pozarolniczą. Wsparcie to udzielane jest przez Lokalne Grupy Działania (LGD), zwłaszcza na obszarach realizujących lokalne strategie rozwoju [2].

Proces ubiegania się o dotacje obejmuje złożenie wniosku, ocenę przez LGD, podpisanie umowy, wypłatę pierwszej transzy (zazwyczaj 50%), realizację inwestycji, wypłatę drugiej transzy oraz obowiązek prowadzenia firmy przez minimum 2 lata [2]. Przygotowanie dokumentacji (np. biznesplanu) oraz rozliczenie wsparcia odbywa się wedle szczegółowych wytycznych LGD.

Środki z dotacji wypłacane są etapami, a nieprawidłowa realizacja inwestycji lub naruszenie warunków prowadzenia działalności mogą skutkować koniecznością zwrotu części wsparcia finansowego [2].

Rozliczenia podatkowe i kontrola limitów dochodowych

Integralnym elementem prowadzenia działalności gospodarczej przez rolnika na KRUSie jest systematyczne rozliczanie podatków i kontrola przekroczenia ustawowych limitów podatku dochodowego [3]. W 2024 roku limit ten wynosi 4358 zł. Utrata prawa do KRUS następuje automatycznie po przekroczeniu tej wartości, niezależnie od przyczyny.

Na bieżąco należy zbierać i archiwizować deklaracje podatkowe oraz zaświadczenia o osiągniętych dochodach, które mogą być wymagane przez KRUS do okresowej weryfikacji prawa do ubezpieczenia [4].

Aktualne trendy i cyfryzacja procedur

W ostatnim czasie widoczna jest coraz większa cyfryzacja procedur rejestracji działalności oraz zgłoszeń do KRUS [1][4]. Coraz więcej procesów można zrealizować w pełni elektronicznie – zarówno rejestrację firmy, jak i zgłoszenie kontynuowania ubezpieczenia.

Dzięki rozwojowi narzędzi cyfrowych obieg dokumentacji staje się sprawniejszy, a weryfikacja warunków formalnych bardziej przejrzysta – przy jednoczesnym zachowaniu wszystkich wymogów ustawowych [1][4].

Podsumowanie – co warto zapamiętać?

Założenie firmy przy zachowaniu prawa do ubezpieczenia w KRUS wymaga przestrzegania określonych procedur i rygorystycznej kontroli limitów dochodowych. Kluczowe jest zarejestrowanie działalności w CEIDG, terminowe zgłoszenie tego faktu w KRUS, minimum trzyletni staż ubezpieczeniowy oraz ciągłe monitorowanie limitu podatkowego [3][4].

Osoby planujące działalność gospodarczą powinny także rozważyć możliwość skorzystania z dotacji LGD, co znacząco przyspiesza rozwój firmy na terenach wiejskich [2].

Prawidłowo przeprowadzone formalności, bieżąca kontrola warunków ubezpieczenia oraz wykorzystanie dostępnych form wsparcia finansowego to podstawa bezpiecznego prowadzenia firmy w systemie KRUS.

Źródła:

• [1] https://nfg.pl/blog/dzialalnosc-gospodarcza-a-ubezpieczenie-krus
• [2] https://bizplanner.pl/krus-dotacje-na-dzialalnosc-pozarolnicza/
• [3] https://www.topagrar.pl/articles/porady-krus/jak-przejsc-na-krus-jaka-to-procedura-2526992
• [4] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-jak-otworzyc-dzialalnosc-na-krus-ie