Czy pożyczkę trzeba zgłosić do US?

Czy pożyczkę trzeba zgłosić do US? To pytanie pojawia się często przy zawieraniu umowy pożyczki, szczególnie gdy jej wartość przekracza określone limity. Obowiązek zgłoszenia zależy przede wszystkim od tego, czy należny jest podatek PCC (podatek od czynności cywilnoprawnych) oraz od relacji między stronami umowy. Szczegóły, terminy i procedurę wyjaśniamy poniżej.

Obowiązek zgłoszenia pożyczki do urzędu skarbowego

Zasadniczo pożyczkę należy zgłosić do urzędu skarbowego w sytuacji, gdy podlega ona opodatkowaniu PCC. Oznacza to konieczność złożenia deklaracji PCC-3 w terminie 14 dni od zawarcia umowy lub otrzymania pieniędzy [1][4][5]. Obowiązek dotyczy głównie osób zaciągających pożyczkę, której wartość przekracza określony limit lub pochodzi od osoby spoza najbliższej rodziny [4]. W przypadku pożyczek wewnątrz rodziny o wartości do 36 120 zł, zgłoszenie ani podatek PCC nie są wymagane [4], jednak po przekroczeniu tej kwoty powstaje obowiązek zgłoszenia i opodatkowania.

Limity i zwolnienia podatkowe od pożyczek

Najważniejsze zwolnienie dotyczy pożyczek udzielanych w najbliższej rodzinie do kwoty 36 120 zł – dotyczy to tzw. zerowej i pierwszej grupy podatkowej [4]. Jeżeli pożyczka w rodzinie przekroczy podany limit, należy ją zgłosić do urzędu skarbowego i opodatkować w części przekraczającej limit [4]. Pożyczki od osób spoza rodziny co do zasady zawsze wymagają zgłoszenia i opodatkowania, niezależnie od kwoty [1].

W każdym przypadku, gdy zachodzi obowiązek podatkowy, pożyczkobiorca powinien samodzielnie wypełnić i złożyć deklarację PCC-3 [1][3]. Brak zgłoszenia może skutkować poważnymi konsekwencjami finansowymi, w tym sankcjami karnoskarbowymi [1].

Jak zgłosić pożyczkę? Deklaracja PCC-3

Zgłoszenie pożyczki do urzędu skarbowego odbywa się poprzez złożenie formularza PCC-3 w terminie 14 dni od zawarcia umowy lub otrzymania pieniędzy [1][4][5]. Formularz PCC-3 jest dostępny w wersji papierowej w urzędach oraz online na stronach internetowych Ministerstwa Finansów i na platformie e-Deklaracje [1][3].
W formularzu należy podać najważniejsze dane: identyfikacyjne obydwu stron (PESEL, NIP), dokładny opis umowy, wyliczenie należnego podatku, a także informację o terminie i sposobie przekazania środków [1][3].
Nie jest wymagane dołączanie umowy pożyczki do deklaracji – jednak posiadanie jej w dokumentacji jest wskazane, szczególnie na wypadek kontroli podatkowej [2][3].

Jeśli w jednej umowie występuje więcej niż jeden pożyczkobiorca, do deklaracji PCC-3 należy dołączyć również załącznik PCC-3A [2][3]. Złożenie deklaracji możliwe jest w formie papierowej (osobiście lub pocztą), jak i elektronicznie przez system e-Deklaracje, co staje się coraz popularniejszym rozwiązaniem [1].

Pożyczka od rodziny – kluczowe aspekty podatkowe

W przypadku pożyczek udzielanych przez najbliższą rodzinę (zerowa i pierwsza grupa podatkowa) obowiązuje zwolnienie z podatku PCC do kwoty 36 120 zł [4]. Po przekroczeniu tej wartości konieczne jest zgłoszenie odpowiedniej nadwyżki do urzędu skarbowego i rozliczenie należnego podatku w ciągu 14 dni [4]. Jeżeli cała pożyczka mieści się poniżej limitu, zgłoszenie i podatek nie są wymagane.

W przypadku pożyczek w formie aktu notarialnego, to notariusz przekazuje stosowne dokumenty do urzędu skarbowego, zdejmując ten obowiązek z pożyczkobiorcy [2]. Niezależnie od sytuacji, zaleca się jednak posiadanie potwierdzenia zawarcia umowy pożyczki oraz kompletnej dokumentacji [2].

Zwrot pożyczki i kwestie dokumentacyjne

Sam zwrot pożyczki nie podlega zgłoszeniu do urzędu skarbowego [2]. Dla bezpieczeństwa podatkowego zaleca się jednak staranny sposób dokumentowania zarówno przekazania pożyczki, jak i jej zwrotu. Dokumentacja może stanowić kluczowy dowód w przypadku ewentualnej kontroli podatkowej [2]. W praktyce coraz więcej osób rozpoznaje znaczenie właściwego dokumentowania nawet nieformalnych pożyczek, aby uniknąć ryzyka kar finansowych lub konsekwencji podatkowych [2].

Konsekwencje niezgłoszenia pożyczki

Brak zgłoszenia pożyczki do urzędu skarbowego w ustawowym terminie może skutkować nałożeniem przez organ podatkowy kar finansowych, a także poważnymi konsekwencjami karnoskarbowymi [1]. Organy podatkowe zwracają szczególną uwagę na przepływy finansowe między osobami fizycznymi, dlatego właściwe i terminowe zgłoszenie ma kluczowe znaczenie dla uniknięcia potencjalnych sankcji.

W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości lub zatajenia pożyczki możliwe jest wszczęcie postępowania wyjaśniającego, a wysokość sankcji może być znacząca w stosunku do wartości pożyczki [1].

Podsumowanie: kiedy trzeba zgłosić pożyczkę do US?

Podsumowując, obowiązek zgłoszenia pożyczki do urzędu skarbowego powstaje głównie, gdy jest od niej należny podatek PCC – najczęściej przy pożyczkach od osób spoza najbliższej rodziny lub przekroczeniu limitów zwolnienia (36 120 zł). Należy wtedy złożyć deklarację PCC-3 w terminie 14 dni i opłacić należny podatek [1][4][5]. W przypadku pożyczek w rodzinie poniżej limitu lub zwrotów pożyczek – zgłoszenie nie jest wymagane [2][4]. Kluczowe jest kompletne udokumentowanie pożyczki, nawet w sytuacjach zwolnionych z podatku, co znacząco ogranicza ryzyko problemów podatkowych.

Źródła:

• [1] https://www.otomoto.pl/news/podatek-od-pozyczki-co-musisz-wiedziec-oml
• [2] https://rankomat.pl/finanse/poradniki/pcc-od-pozyczki/
• [3] https://www.lubuskie.kas.gov.pl/documents/3009455/11375747/Karta+us%C5%82ugi+-+rozliczenie+deklaracji+PCC-3+od+umowy+po%C5%BCyczki.pdf
• [4] https://www.bankier.pl/smart/pozyczka-od-rodziny-zasady-podatek-zwrot-wzor-umowy
• [5] https://www.podatki.gov.pl/pcc-sd/rozliczenie-podatku-pcc-od-pozyczki/