Jaki PIT wybrać przy umowie o pracę i zlecenie? Wybór odpowiedniego formularza podatkowego stanowi kluczowy element rozliczenia dochodów z obu form zatrudnienia. Przy umowie o pracę oraz zleceniu stosuje się PIT-37, który zapewnia szybkie i proste rozliczenie podatkowe większości podatników. Prawidłowa identyfikacja typu umowy wpływa jednak na zakres składek ZUS, wysokość zaliczek podatkowych i ochronę pracowniczą. Poznaj szczegółowe zasady, które pomogą uniknąć błędów w rozliczeniu i wykorzystać dostępne preferencje.
Umowa o pracę a umowa zlecenie – podstawowe różnice
Umowa o pracę zapewnia zatrudnienie w pełnym reżimie prawa pracy. Pracownik wykonuje obowiązki pod nadzorem pracodawcy i korzysta ze wszystkich świadczeń oraz ochronnych zapisów Kodeksu pracy. Pracodawca ma obowiązek opłacania pełnych składek ZUS (emerytalnej, rentowej, chorobowej, wypadkowej), a także regularnego odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Umowa zlecenie posiada odmienny charakter. Angażuje się na wykonanie konkretnej czynności z należytą starannością, lecz nie podlega standardowej ochronie pracowniczej. Osoby zatrudnione na zlecenie również są zobowiązane do opłacania składek ZUS, jednak obowiązek ten może nie wystąpić w przypadku uzyskania co najmniej 4666 zł przychodu miesięcznie z innych tytułów w 2025 roku. Zleceniobiorców obowiązuje minimalna stawka godzinowa 30,50 zł brutto od 2025 roku.
Wybór typu umowy wpływa bezpośrednio na sposób pobierania i rozliczania podatku PIT oraz na wynagrodzenie netto.
Opodatkowanie i składki ZUS przy umowie o pracę
Przy umowie o pracę pracodawca oblicza i pobiera zaliczki na PIT, uwzględniając koszty uzyskania przychodów oraz składki społeczne i zdrowotne. Pełne oskładkowanie obejmuje składkę emerytalną, rentową, chorobową i wypadkową, co podnosi koszt zatrudnienia dla pracodawcy, ale równocześnie przyznaje pracownikowi określone prawa i świadczenia z ubezpieczenia społecznego.
Dochody uzyskane wyłącznie z umowy o pracę rozliczane są na PIT-37. Formularz ten pozwala uwzględnić m.in. roczną kwotę wolną od podatku i ulgi. Rozliczenie składa się maksymalnie do 30 kwietnia roku następującego po roku rozliczanym.
Podatek i składki przy umowie zlecenie
Umowa zlecenie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Składki ZUS są obowiązkowe, jeżeli zleceniobiorca nie uzyskuje w danym miesiącu co najmniej 4666 zł przychodu z innych tytułów (np. z etatu). Przy przekroczeniu tej kwoty ze wszystkich źródeł możliwe jest zwolnienie z oskładkowania z tytułu zlecenia.
Wynagrodzenie podlega zaliczkom na PIT, jednak zleceniobiorca może złożyć stosowny wniosek o niestosowanie zaliczek, jeśli przewidywane dochody nie przekroczą 30 000 zł w ciągu roku podatkowego. Takie rozwiązanie korzystne jest dla osób uzyskujących niskie przychody z różnych zleceń. Otrzymane środki należy rozliczyć na PIT-37 na koniec roku.
W 2025 roku wynagrodzenie netto zleceniobiorcy przy minimalnej stawce zleceniowej i pełnym oskładkowaniu wynosi około 22–24 zł za godzinę.
Ulga PIT-0 dla młodych pracowników i zleceniobiorców
Ulga PIT-0 przysługuje osobom do 26. roku życia uzyskującym dochody z umów o pracę lub zlecenie. Dzięki niej wynagrodzenie wypłacane jest w kwocie brutto, co pozwala młodym uzyskać wyższą kwotę netto – nie obowiązuje ich odprowadzanie zaliczek na podatek dochodowy od tych umów. Ulga nie dotyczy umów o dzieło.
Osoby korzystające jednocześnie z ulgi PIT-0 oraz zwolnienia z oskładkowania (np. studenci do 26 lat) otrzymują wynagrodzenie z umowy zlecenia w pełnej wysokości minimalnej stawki godzinowej, czyli 30,50 zł netto w 2025 roku.
Rozliczenie roczne PIT dla umowy o pracę i zlecenie
Zarówno umowy o pracę, jak i umowy zlecenie podlegają rozliczeniu na formularzu PIT-37, o ile podatnik nie osiąga innych rodzajów dochodów wymagających innego rodzaju deklaracji. Deklarację należy złożyć w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Rozliczenie elektroniczne jest powszechnie dostępne, co upraszcza cały proces.
W przypadku osób korzystających z możliwości niepobierania zaliczek przez płatnika (dochód do 30 000 zł rocznie) wszystkie kwoty należy wykazać samodzielnie w zeznaniu rocznym. Rozwiązanie to pozwala osobom z niskimi dochodami na zachowanie większej części środków na bieżące wydatki w ciągu roku podatkowego.
Planowane zmiany w rozliczaniu umów zlecenie – 2026 rok
Od 2026 roku planowane jest wprowadzenie pełnego oskładkowania wszystkich umów zlecenie. Oznacza to konieczność odprowadzania składek ZUS bez względu na wysokość osiąganych dochodów z innych źródeł oraz wliczanie okresów pracy na zlecenie do stażu pracy niezbędnego do uzyskania uprawnień pracowniczych. Zmiana ta wpłynie na zwiększenie kosztów zatrudnienia na zlecenie oraz zakres zabezpieczenia społecznego dla zleceniobiorców.
Podsumowanie – jaki PIT wybrać przy umowie o pracę i umowie zlecenie?
W przypadku uzyskiwania przychodów wyłącznie z umowy o pracę lub umowy zlecenie właściwym wyborem jest PIT-37. Odpowiednie zastosowanie ulg podatkowych oraz świadomość planowanych zmian w oskładkowaniu pozwalają na efektywne zarządzanie własnymi finansami i uniknięcie błędów przy rozliczeniu. Uwzględnienie wszystkich składek i preferencji dostępnych dla danego rodzaju umowy prowadzi do maksymalizacji uzyskanej kwoty netto oraz zapewnienia bezpieczeństwa prawno-socjalnego. Przy wątpliwościach związanych z rodzajem dochodów zawsze warto wnikliwie przeanalizować własną sytuację oraz ewentualne zmiany legislacyjne planowane w kolejnych latach.
Korepetycje z życia to portal edukacyjny poświęcony praktycznej wiedzy, której nie znajdziesz w podręcznikach szkolnych. Publikujemy konkretne poradniki z zakresu prawa, kariery, finansów, psychologii i biznesu – wszystko po to, żeby dorosłe życie stało się mniej skomplikowane.