Kiedy należy wykonać badania medycyny pracy?

przez Karol Wawrzyniak · 2 sierpnia, 2023

Badania medycyny pracy

Zgodnie z art. 229 Kodeksu Pracy wszyscy pracownicy (zatrudnieni na umowę o pracę) podlegają badaniom lekarskim. Na badania medycyny pracy skierowanie wystawia pracodawca, a ich wykonanie jest niezbędne aby zostać dopuszczonym do pracy.

Badania medycyny pracy dzielą się na:

Badania wstępne – dotyczą osób rozpoczynających pracę lub przenoszonych na stanowisko, na którym występują szkodliwe warunki pracy. Kiedy przejdziesz pomyślnie proces rekrutacji w danej firmie, badania medycyny pracy będą pierwszą sprawą jaką będziesz musiał/a załatwić zanim zaczniesz pracować.
Badania okresowe – wykonujesz je co kilka lat (w zależności od wskazań lekarza), kiedy już pracujesz u danego pracodawcy.
Badania kontrolne – jeżeli wracasz do pracy po zwolnieniu lekarskim trwającym dłużej niż 30 dni.

Wizyta u lekarza medycyny pracy

Zakłady pracy często współpracują z określonym lekarzem lub placówką medyczną. Jeżeli udajesz się na wstępne badania, najprawdopodobniej otrzymasz dane lekarza lub adres przychodni, do której masz się udać. Możliwe, że kadrowa/HR-owiec od razu Cię zarejestruje i poda konkretny termin wizyty.

Badania medycyny pracy nie są finansowane z NFZ, ale ich koszt ponosi pracodawca (art. 229 § 6. Kodeksu Pracy). Najczęściej pracodawcy rozliczają się z ośrodkami zdrowia bezgotówkowo. Gdyby jednak było inaczej, pracodawca powinien bezwzględnie poinformować Cię, że za badania będziesz musiał/a zapłacić oraz zapewnić Ci środki do zapłaty.

Jeżeli lekarz lub osoba pracująca w przychodni zażąda od Ciebie zapłaty, a Ty nie zostałeś/aś o tym uprzedzony/a, nie płać, tylko skontaktuj się z pracodawcą.

Dodatkowo masz prawo (w przypadku badań okresowych) wykonać je w czasie pracy. Przysługuje Ci na to 8 godzin, w ciągu których zachowujesz prawo do wynagrodzenia.

Sama wizyta (a właściwie wizyty) u lekarza medycyny pracy przebiegają według określonego schematu:

Pierwsza wizyta u lekarza medycyny pracy – na tej wizycie lekarz analizuje informacje otrzymane na skierowaniu od pracodawcy i określa na jakie badania specjalistyczne Cię skierować. Ich zakres zależy od występujących w Twojej pracy czynników szkodliwych (np. obsługa komputera – wtedy otrzymasz skierowanie na badanie okulistyczne). W większości przypadków otrzymasz również skierowanie na badanie krwi i moczu. Lekarz prawdopodobnie także Cię osłucha i może zadać Ci kilka pytań np. o nałogi.
Wizyty u lekarzy specjalistów oraz badania – po pierwszej wizycie u lekarza medycyny pracy musisz udać się na zlecone badania. Lekarz powie Ci gdzie masz się udać (pod jaki adres lub do którego pokoju w danym budynku) – może to zrobić również np. osoba pracująca w rejestracji. Teraz musisz „skompletować” wszystkie badania zlecone przez lekarza. Jeżeli na Twoim stanowisku nie występuje zbyt wiele czynników szkodliwych, najprawdopodobniej będą to 3 – 4 wizyty u specjalistów (w tym badanie krwi).
Druga wizyta u lekarza medycyny pracy – kiedy masz już komplet wyników badań, możesz wrócić do lekarza medycyny pracy, a on określi czy nie ma przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku. Wizyta najczęściej kończy się wydaniem zaświadczenia dopuszczającego do pracy.

Niedopuszczenie do pracy

Może się również zdarzyć, że lekarz nie dopuści Cię do pracy. Jeżeli taka sytuacja wydarzy się na badaniach wstępnych, możesz negocjować z pracodawcą zmianę stanowiska. Niestety pracodawca nie ma w tym przypadku obowiązku Cię zatrudnić, nawet jeśli przeszedłeś/aś pomyślnie proces rekrutacji. Jeżeli jednak aplikujesz do pracy uwzględniając swoje ograniczenia (np. mając problemy z poruszaniem się nie starasz się o pracę na wysokościach), to nie musisz się raczej obawiać niedopuszczenia do pracy – aktualnie nawet znaczna niepełnosprawność nie jest przeszkodą np. w pracy biurowej.

Również w przypadku badań okresowych i kontrolnych może się zdarzyć, że lekarz nie dopuści Cię do pracy. W tym przypadku niestety może się to skończyć rozwiązaniem umowy o pracę. Utrata pracy zawsze jest trudnym doświadczeniem, warto jednak pamiętać, że kontynuacja pracy na którą nie pozwala Ci Twój stan zdrowia, może doprowadzić do jeszcze poważniejszych problemów zdrowotnych.

Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby negocjować przeniesienie na inne stanowisko u tego samego pracodawcy. Istnieją również przypadki, kiedy zapewnienie odpowiednich warunków pracy jest obowiązkiem pracodawcy i nie może Cię on zwolnić:

Jeżeli niezdolność do pracy na danym stanowisku powstała w wyniku choroby zawodowej (choroby wywołanej pracą) lub wypadku przy pracy (art. 230 i 231 Kodeksu Pracy).

Jeżeli jesteś osobą w ciąży lub karmiącą piersią i pracujesz przy pracach zabronionych w tym stanie (art. 176 i 179 Kodeksu Pracy).

Powrót