Jakie są uprawnienia Prezydenta RP?
Jakie są uprawnienia Prezydenta RP? Wczoraj odbyła się druga tura wyborów prezydenckich. Dziś wiemy już, że zwycięzcą wyborów jest Karol Nawrocki. Urząd obejmie on w sierpniu, po złożeniu przysięgi. Do tego czasu będzie nazywany Prezydentem-elektem. Uprawnienia Prezydenta określa przede wszystkim Konstytucja. Choć nie zmieniły się one od lat, myślę, że to dobry moment, aby przypomnieć co może Prezydent, a co nie.
Co może Prezydent RP?
W trakcie kampanii wyborczej kandydaci i kandydatki przedstawiali najróżniejsze obietnice wyborcze. Czy jednak Karol Nawrocki będzie w stanie zrealizować swoje obietnice?
Prezydent posiada inicjatywę ustawodawczą – oznacza to, że może zaproponować stworzenie nowego prawa lub zmianę istniejącego. Jego propozycja musi jednak uzyskać akceptację Sejmu i Senatu. W obecnej sytuacji, kiedy większość sejmowa i prezydent pochodzą z odmiennych obozów politycznych, możliwe jest, że propozycje Prezydenta mogą zostać zablokowane przez Sejm lub Senat.
Prezydent posiada także prawo weta – czyli analogicznie może zablokować propozycje ustaw zgłaszane przez Rząd, Sejm i Senat. Zatem aby zrealizować jakiekolwiek projekty ustaw, prezydent będzie musiał iść na kompromis z większością sejmową
Zatem aby zrealizować jakiekolwiek projekty ustaw, prezydent będzie musiał iść na kompromis z większością sejmową.
Zwierzchnictwo sił zbrojnych RP
Jakie są uprawnienia Prezydenta RP w zakresie wojskowości? Prezydent jest także zwierzchnikiem sił zbrojnych RP. Mianuje on oficerów i generałów. Opracowuje on strategię bezpieczeństwa narodowego. Działania te przeprowadza we współpracy z Radą Bezpieczeństwa Narodowego – w jej skład wchodzą m.in. Marszałek Sejmu, Premier i najważniejsi ministrowie. Także tutaj Prezydent nie może podejmować decyzji jednoosobowo.
Na wniosek Rządu (Rady Ministrów) Prezydent może wprowadzić stan wojenny lub stan wyjątkowy. W trakcie tych stanów Prezydent może wydawać „dekrety” czyli rozporządzenia z mocą ustawy. Jest to największe uprawnienie Prezydenta, zarezerwowane jednak jedynie na czas wojny i możliwe do realizacji pod warunkiem, że zorganizowanie posiedzenia Sejmu i Senatu nie jest możliwe.
Czy Prezydent może rozwiązać Sejm?
Prezydent może rozwiązać Sejm i zarządzić nowe wybory parlamentarne w następujących przypadkach:
- Jeżeli w ciągu 4 miesięcy od rozpoczęcia prac nad ustawą budżetową nie zostanie ona przedstawiona Prezydentowi do podpisu,
- Jeżeli po wyborach parlamentarnych nie uda się sformować rządu w przewidzianej prawem 3-etapowej procedurze (w 2023 roku udało się to zrobić w drugim etapie).
Funkcja reprezentacyjna
Prezydent pełni także funkcję reprezentacyjną, tj.:
- uczestniczy w spotkaniach z innymi głowami państw i odbywa wizyty międzynarodowe. Ma zatem duży wpływ na stosunki z innymi państwami. Także na tej płaszczyźnie musi jednak współpracować z Ministerstwem Spraw Zagranicznych, które podlega premierowi.
Co jeszcze może Prezydent RP?
Prezydent może także między innymi:
- Ułaskawić skazanych prawomocnym wyrokiem przestępców,
- Zarządzić referendum w sprawach o szczególnym znaczeniu dla kraju,
- Wygłosić orędzie telewizyjne do obywateli,
- Nadać obywatelstwo Polskie lub wyrazić zgodę na jego zrzeczenie się.
