Jakie pytania mogą (i nie mogą) paść na rozmowie kwalifikacyjnej?

przez Karol Wawrzyniak · Opublikowano 9 lipca, 2023 · Zaktualizowano 9 lipca, 2023

Czy rozmowa kwalifikacyjna jest tylko dla pracodawcy?

Dzisiejszy poradnik dotyczący rozmowy kwalifikacyjnej będzie nieco inny niż większość. Schludny wygląd oraz umiejętność autoprezentacji to zagadnienia, które najczęściej pojawiają się w artykułach dotyczących spotkań rekrutacyjnych. Warto jednak pamiętać, że rozmowa z potencjalnym pracodawcą ma służyć wzajemnemu zapoznaniu obu stron, a nie tylko sprawdzeniu kandydata do pracy.

Na rozmowie kwalifikacyjnej również Ty możesz poznać przyszłego pracodawcę i na podstawie jego/jej zachowania przeanalizować, czy wasza współpraca na pewno będzie przebiegać w sposób dający korzyści obu stronom, a przede wszystkim – zgodny z prawem.

Jak przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej?

Oczywiście zanim zaczniesz analizować pytania zadawane przez rekrutera/kę warto zadbać o własne przygotowanie.

Strój na rozmowę kwalifikacyjną powinien być raczej prosty i schludny, a przede wszystkim czysty. Obecnie wiele firm „luzuje” nieco zasady dotyczące ubioru (tzw. dress-code). Garnitur czy garsonka są już zarezerwowane głównie dla zawodów o wysokim prestiżu, urzędników, kadry kierowniczej itd. Z pewnością nie musisz ich ubierać jeśli ubiegasz się o stanowisko nieco niższego stopnia. W takim przypadku wystarczy np. czysta koszula.

Jeżeli spodziewasz się, że na rozmowie rekrutacyjnej mogą paść pytania dotyczące np. przepisów lub określonej wiedzy wymaganej na danym stanowisku, warto przypomnieć sobie te zagadnienia dzień lub kilka dni wcześniej.

Pomimo, że coraz więcej dokumentów przesyła się w formie elektronicznej na spotkanie warto też wziąć w teczce (tak aby uniknąć ich pogniecenia) papierowe wersje CV, listu motywacyjnego (jeżeli taki składałeś/aś), świadectwa pracy oraz dokumenty świadczące o kwalifikacjach, a także (jeżeli już otrzymałeś/aś do wypełnienia) kwestionariusz osobowy lub inne dokumenty o które może prosić Cię potencjalny pracodawca.

Czego może wymagać rekruter/ka?

W trakcie rekrutacji potencjalny pracodawca może wymagać od Ciebie informacji dotyczących:

wykształcenia (dyplomy, świadectwa szkolne, świadectwa kwalifikacji),
przebiegu dotychczasowej kariery (świadectwa pracy),
wiedzy wymaganej na danym stanowisku (także sprawdzenie znajomości języków obcych),
adresu korespondencyjnego,
danych osobowych takich jak imię i nazwisko, imiona rodziców, data urodzenia.

Czego NIE może wymagać rekruter/ka?

W kwestionariuszu osobowym lub na rozmowie nie mogą jednak padać pytania dotyczące:

stanu cywilnego,
sytuacji rodzinnej oraz czy posiadasz dzieci,
planów na przyszłość (w szczególności dotyczących planowania rodziny)
wyznawanej religii, orientacji seksualnej czy pochodzenia etnicznego,
stanu majątkowego,
przynależności do związków zawodowych,
bycia karanym w przeszłości (nie dotyczy jedynie służb mundurowych, zawodów prawniczych lub określonych funkcji w strukturach państwowych/rządowych) – w związku z tym w większości zawodów pracodawca nie może wymagać zaświadczenia o niekaralności.

Co jeśli padną niedozwolone pytania?

Jeśli w procesie rekrutacji padną niedozwolone pytania, nie masz obowiązku na nie odpowiadać. Odmowę odpowiedzi możesz uzasadnić wspomnianymi już w poprzednim poradniku art. 18(3a) i art. 18(3b) Kodeksu Pracy, dotyczącymi dyskryminacji.

Uzasadniona jest niestety obawa, że odmowa odpowiedzi na dane (nawet niedozwolone) pytania może zmniejszyć Twoje szanse na zatrudnienie. Jeżeli jednak już przed Twoim zatrudnieniem, potencjalny pracodawca łamie prawo, istnieje duża szansa, że atmosfera w danej firmie nie jest najlepsza, a prawa pracownicze są łamane. Nie tracisz zatem zbyt wiele.

Podsumowanie

Może zdarzyć się, że w Twoim miejscu zamieszkania nie ma zbyt wielu ofert pracy lub Twoja sytuacja życiowa nie pozwala na „przebieranie” w ofertach. Pamiętaj, że nawet po podjęciu zatrudnienia, które budzi Twoje wątpliwości, możesz wciąż szukać innych ofert pracy.

Jeżeli pewne sytuacje w pracy budzą Twoje wątpliwości, zawsze możesz „wygooglować” czy są one zgodne z kodeksem pracy. Sam kodeks pracy jest dostępny bezpłatnie w Internecie na stronie isap.sejm.gov.pl.

Niepokojące sytuacje możesz zgłosić również do:

Państwowej Inspekcji Pracy,
Urzędu Skarbowego (jeśli pracujesz na czarno to pracodawca ponosi konsekwencje – nie Ty),
Policji (szczególnie przypadki przemocy, molestowania seksualnego itd.)

Powrót