Zachowek to instytucja prawna gwarantująca najbliższym członkom rodziny zmarłego ochronę interesów majątkowych. W sytuacji, gdy zostali pominięci w testamencie lub otrzymali mniejszą część spadku, mogą ubiegać się o uzyskanie środków pieniężnych. Poniżej prezentujemy kompletny przewodnik o tym, jak otrzymać zachowek po śmierci bliskiej osoby.
Czym jest zachowek i kto może go otrzymać?
Zachowek stanowi roszczenie pieniężne, które przysługuje najbliższym krewnym spadkodawcy w przypadku, gdy zostali pozbawieni należnego udziału w spadku. Do grona osób uprawnionych do zachowku należą zwykle małżonek, zstępni (dzieci, wnuki) oraz rodzice zmarłego. Wysokość zachowku zależy od udziału spadkowego, jaki przypadłby danej osobie w dziedziczeniu ustawowym, oraz od jej indywidualnej sytuacji.
Roszczenie o zachowek powstaje niezależnie od tego, czy spadkobierca został całkowicie pominięty w testamencie, czy też otrzymał udział mniejszy, niż przewiduje prawo. Kluczową informacją jest to, że zachowek stanowi ochronę dla osób, które byłyby spadkobiercami ustawowymi.
Warunki uzyskania zachowku
Podstawowym warunkiem uzyskania zachowku jest brak otrzymania należnej części majątku spadkowego w drodze dziedziczenia lub darowizny. Uprawniony może domagać się zachowku wyłącznie od spadkobierców testamentowych, obdarowanych lub zapisobierców windykacyjnych. Istotne jest wykazanie prawa do zachowku oraz wysokości należnej kwoty.
Roszczenie o zachowek nie przysługuje osobom, które zostały wydziedziczone, uznane za niegodne dziedziczenia lub zrzekły się dziedziczenia. W pozostałych przypadkach to uprawniony musi udowodnić, że spełnione zostały wszystkie przesłanki umożliwiające ubieganie się o zachowek.
Procedura dochodzenia zachowku
Proces uzyskania zachowku należy rozpocząć od złożenia pisemnego żądania do osób zobowiązanych do zapłaty. Najczęściej są to spadkobiercy testamentowi. Jeśli to nie przynosi skutku, możliwe jest dochodzenie roszczenia na drodze sądowej.
Złożenie pozwu o zachowek musi być poparte dokumentacją potwierdzającą prawo do zachowku, relację rodzinną oraz wysokość roszczenia. Sąd rozpoznaje sprawę w oparciu o przedstawione dowody i orzeka o przyznaniu odpowiedniej kwoty uprawnionemu.
Terminy przedawnienia roszczenia o zachowek
Roszczenie o zachowek ulega przedawnieniu po upływie pięciu lat od ogłoszenia testamentu lub otwarcia spadku. Po tym czasie możliwość dochodzenia należności na drodze sądowej wygasa. Utrata prawa do zachowku może nastąpić również w wyniku niepodjęcia odpowiednich działań w przewidzianym terminie.
Wysokość zachowku i sposób jego obliczania
Wysokość zachowku ustala się jako połowę wartości udziału spadkowego, który przypadłby uprawnionemu przy dziedziczeniu ustawowym. Jeżeli uprawniony jest małoletni lub trwale niezdolny do pracy, uprawnienie wynosi dwie trzecie tego udziału. Do podstawy obliczeń wlicza się aktywa i pasywa spadku oraz darowizny przekazane przez spadkodawcę w ciągu ostatnich dziesięciu lat przed śmiercią.
Kalkulacja wartości zachowku wymaga ustalenia składu majątku spadkowego, uwzględnienia ewentualnych zapisów testamentowych oraz darowizn. Ostateczna kwota zachowku wyrażana jest jako suma pieniędzy, którą musi wypłacić osoba zobowiązana wobec uprawnionego.
Korepetycje z życia to portal edukacyjny poświęcony praktycznej wiedzy, której nie znajdziesz w podręcznikach szkolnych. Publikujemy konkretne poradniki z zakresu prawa, kariery, finansów, psychologii i biznesu – wszystko po to, żeby dorosłe życie stało się mniej skomplikowane.