Jak może zakończyć się stosunek pracy?

przez Karol Wawrzyniak · 10 marca, 2024

Zakończenie świadczenia pracy

Zakończenie świadczenia pracy, choć często kojarzy się przykrym wydarzeniem, nie zawsze musi takim być. Często odejście z pracy może oznaczać nowe szanse, wyższe zarobki i poprawę poziomu życia.

W tym poście opiszę jak zgodnie z prawem powinna kończyć się współpraca z dotychczasowym pracodawcą. Zarówno kiedy to Ty zdecydujesz się odejść, jak i w przypadku rezygnacji z dalszego zatrudniania Ciebie przez pracodawcę.

Wypowiedzenie umowy o pracę

Najczęściej stosowanym rodzajem zakończenia umowy o pracę jest wypowiedzenie. Wypowiedzieć umowę o pracę może zarówno pracodawca jak i osoba zatrudniona. Charakterystyczną cechą rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem jest fakt, że umowa nie kończy się natychmiastowo.

Osoba pracująca pozostaje zatrudniona do końca okresu wypowiedzenia, który może mieć różną długość w zależności od stażu pracy u danego pracodawcy:

w przypadku umowy na okres próbny:
- 3 dni robocze – jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni
- 1 tydzień – jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie
- 2 tygodnie – jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące
w przypadku umowy na czas określony lub nieokreślony:
- 2 tygodnie – przy zatrudnieniu krótszym niż 6 miesięcy
- 1 miesiąc – przy zatrudnieniu dłuższym niż 6 miesięcy
- 3 miesiące – przy zatrudnieniu dłuższym niż 3 lata

Okres wypowiedzenia zawsze obejmuje pełne miesiące (jeżeli trwa miesiąc lub 3 miesiące) lub pełne tygodnie (w przypadku okresu 2 tygodniowego. Oznacza to że składając (lub otrzymując) wypowiedzenie np. 2 maja, okres wypowiedzenia zakończy się dopiero z końcem sierpnia (trzy pełne miesiące to czerwiec, lipiec, sierpień). Podobnie wygląda to w przypadku tygodni – jeżeli okres wypowiedzenia wynosi 2 tygodnie, a umowa zostanie wypowiedziana w środku tygodnia, 2 tygodnie będą liczyć się od następnego poniedziałku.

Przyczyna rozwiązania umowy

Jeżeli umowa o pracę wypowiadana jest przez pracodawcę, ma on obowiązek podać przyczynę rozwiązania umowy. Zarówno w przypadku umowy na czas określony jak i nieokreślony. Przyczyny wypowiedzenia nie musi podawać pracownik, który rozwiązuje umowę, a także pracodawca rozwiązujący umowę na okres próbny.

Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy

W przypadku rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem jest również możliwe, że pracodawca pozwoli Ci już nie przychodzić do pracy w okresie wypowiedzenia. Ma jednak wtedy obowiązek zapłacić Ci pełne wynagrodzenie za ten okres.

Wypowiedzenie umowy zlecenie

W przypadku umowy zlecenie nie obowiązują niestety przepisy Kodeksu Pracy dotyczące okresów wypowiedzenia. Umowa zlecenie zawarta między zleceniodawcą a zleceniobiorcą może zawierać zapis o właściwie dowolnym okresie wypowiedzenia. W przypadku braku takiego zapisu może zostać także rozwiązana natychmiastowo.

Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron

Za porozumieniem stron można rozwiązać umowę o pracę bez okresu wypowiedzenia lub z okresem wypowiedzenia krótszym, niż wynikałoby to z zapisów Kodeksu Pracy.

Kluczowym warunkiem zawarcia takiego porozumienia jest zgoda zarówno pracodawcy jak i osoby zatrudnionej.

Nie jest możliwe zakończenie pracy w ten sposób bez zgody obu stron!

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia jest możliwe jedynie w szczególnych przypadkach. W przypadku rozwiązania przez pracodawcę mamy wtedy do czynienia z tzw. zwolnieniem dyscyplinarnym. Przyczyną takiego zwolnienia może być np.:

popełnienie przez pracownika przestępstwa w pracy,
używanie przez pracownika w pracy alkoholu lub narkotyków,
porzucenie pracy – długa nieusprawiedliwiona nieobecność.

Rozwiązać umowę bez wypowiedzenia może również pracownik. Przyczyną takiego rozwiązania umowy musi być tzw. ciężkie naruszenie obowiązków pracodawcy wobec pracownika – np.:

brak zgłoszenia osoby pracującej do ZUS,
naruszanie przepisów BHP,
brak wypłaty wynagrodzenia.

W przypadku rozwiązania umowy o pracę z takich przyczyn pracownikowi przysługuje również odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za należny okres wypowiedzenia.

Osobiście zdecydowanie zachęcam do wypowiadania umów nieuczciwym pracodawcom. Jeżeli pracodawca raz dopuści się np. niewypłacenia wynagrodzenia, można przypuszczać, że zrobi to znowu. Znane są przypadki, kiedy pracodawcy nie wypłacali wynagrodzeń np. przez kilka miesięcy. Zdecydowanie lepiej zrezygnować z pracy i poszukać nowej niż pracować za darmo.

Upłynięcie okresu umowy na czas określony

Umowa o pracę może się również zakończyć wraz z upłynięciem jej terminu obowiązywania (w przypadku umowy na czas określony).

Obserwując polski rynek pracy można odnieść wrażenie, że pracodawcy używają często umowy na czas określony nie do końca zgodnie z jej przeznaczeniem. Często po okresie próbnym osoba zatrudniana jest na umowę na czas określony np. na 1 rok, jednocześnie będąc przekonywana przez pracodawcę o chęci nawiązania długoletniego stosunku pracy.

Zdarza się wtedy, że osoba zatrudniona dowiaduje się o braku możliwości podpisania kolejnej umowy dopiero ostatniego dnia pracy. De facto oznacza to niespodziewane, (niestety) zgodne z prawem zwolnienie natychmiastowe osoby, która nierzadko zaplanowała najbliższe lata życia pod kątem pracy w danej firmie.

Dlatego najlepszym wyjściem jest traktowanie każdej umowy na czas określony, tak jakby miała się ona zakończyć z terminem jej upływu i w miarę możliwości rozpoczęcie poszukiwania alternatywnej pracy przed końcem umowy.

Powrót