Praca posła i senatora

Jesienią tego roku planowane są w Polsce wybory parlamentarne. Tym razem wybór osób poselskich i senatorskich budzi zdecydowanie większe emocje niż w poprzednich latach. Pomimo, że kampania jeszcze nie zaczęła się oficjalnie, politycy już prześcigają się na obietnice, odwiedzają mniejsze i większe miejscowości oraz udzielają się w mediach.

Czy jednak na tym polega ich właściwa praca? Prawo dokładnie określa na czym polega praca osoby wybranej do parlamentu. Wbrew pozorom udział w programach telewizyjnych i publiczne kłótnie do niej nie nalezą.

Zdarza się, że tym, których znamy z medialnych awantur nie starcza już czasu na prawdziwą pracę, a posłowie i posłanki, które pracują najciężej, czasem pozostają zupełnie nieznani/e.

Czym zatem rzeczywiście powinien zajmować się parlamentarzysta/tka?

Inicjatywa ustawodawcza

Najogólniej mówiąc zadaniem osoby poselskiej lub senatorskiej jest opracowywanie prawa, czyli pisanie nowych ustaw lub aktualizacja już obowiązujących (ustawą jest np. Kodeks Drogowy – są to podstawowe akty prawne określające postępowanie instytucji państwowych oraz obywateli).

Projekt ustawy może zostać zgłoszony przez grupę 15 posłów lub grupę 10 senatorów. Inicjatywę ustawodawczą mają również komisje sejmowe lub senackie.

Można powiedzieć, że to właśnie w komisjach sejmowych i senackich odbywa się właściwa praca parlamentarzystów. Obrady komisji są mniej „widowiskowe” niż obrady sejmu. Ich zadaniem wg art. 17 Regulaminu Sejmu RP jest np.: „rozpatrywanie i przygotowywania spraw stanowiących przedmiot prac Sejmu” (czyli np. projektów ustaw). Aktywni posłowie i posłanki często uczestniczą w pracach wielu komisji, zdarzają się jednak parlamentarzyści, którzy w komisjach pracują rzadko bądź wcale.

Funkcja kontrolna

Parlamentarzyści/tki mogą sprawować również kontrolę działania instytucji państwowych oraz podejmować w nich stosowne interwencje. Posiadanie legitymacji poselskiej lub senatorskiej uprawnia do kontrolowania organów administracji rządowej takich jak: ministerstwa, urzędy wojewódzkie, komendy policji, straży pożarnej, a nawet Centralnej Komisji Egzaminacyjnej oraz wielu innych urzędów.

Osoby poselskie i senatorskie mogą także uczestniczyć w obradach rad gmin, powiatów lub sejmików wojewódzkich właściwych dla okręgu wyborczego, z którego zostali wybrani.

Biuro poselskie lub senatorskie

Parlamentarzyści/tki mają obowiązek prowadzenia biur poselskich i senatorskich. Biura te służą do kontaktu z obywatelami i najczęściej znajdują się w okręgu wyborczym, z którego dany polityk został wybrany. Jeżeli masz jakąś sprawę osoby poselskiej lub senatorskiej możesz udać się do takiego biura.

Niestety dyżury osób poselskich lub senatorskich w ich biurach zdarzają się stosunkowo rzadko, a umówienie się na spotkanie może nie być łatwe. Najczęściej w takich biurach pracują asystenci/tki parlamentarzystów. Zawsze jednak można przekazać swoje pomysły do biura w formie pisemnej.

Uczestnictwo w obradach

Uczestnictwo w obradach sejmu lub senatu to jeden z lepiej znanych aspektów pracy osób poselskich lub senatorskich. W trakcie obrad sejmu poddaje się pod głosowanie projekty ustaw oraz wprowadza do nich poprawki. Głosowania poprzedzane są debatą, która często przebiega bardzo burzliwie. Ma to jednak miejsce tylko w przypadku niektórych ustaw.

Zdarzają się ustawy, które przez niektóre osoby poselskie są uznawane za mniej ważne (co nie znaczy, że nie są ważne dla obywateli) i debata przebiega wtedy spokojniej, a sala sejmowa często „świeci pustkami”.

W tym momencie warto wspomnieć, że uczestnictwo w obradach sejmu jest obowiązkiem każdego posła i posłanki, a nieusprawiedliwiona nieobecność na obradach skutkuje nałożeniem na osoby poselskie potrąceń z wynagrodzenia. Dlatego też frekwencję na obradach można uznać za jeden z wyznaczników jakości pracy parlamentarzysty/tki.

Sejm a Senat

Parlamentarzyści/tki zasiadają w Sejmie oraz Senacie. Osoby wybrane do tych dwóch izb parlamentu mają podobne prawa i obowiązki.

Co do zasady funkcję Senatu można określić jako „sprawdzającą” lub „korygującą” działania Sejmu. Do Senatu trafiają już przygotowane wstępnie przez Sejm (po pracach w komisjach i głosowaniach) akty prawne. Dlatego też dyskusje w Senacie są mniej burzliwe, a senatorzy i senatorki są mniej znani od ich kolegów z Sejmu. Senat analizuje np. ustawy, które przeszły już przez Sejm. Może również dokonać w nich poprawek lub odrzucić je lub skierować do ponownego rozpatrzenia przez Sejm.

Senatorowie i Senatorki mają podobne prawa. Mogą przeprowadzać kontrole w instytucjach państwowych, przysługuje im immunitet, prowadzą biura oraz pracują nad nowymi i istniejącymi aktami prawnymi.

Podsumowanie

Kiedy już wiesz czym powinny zajmować się osoby poselskie i senatorskie, możesz zastanowić się na kogo zagłosować. Wielu z obecnych parlamentarzystów będzie prawdopodobnie startować w nadchodzących wyborach. W następnym poście opiszę jak dowiedzieć się jak wyglądała ich dotychczasowa praca (frekwencja na obradach, praca w komisjach itd.).

Źródła:

https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82adza_ustawodawcza (dostęp: 10.04.2023)
https://pl.wikipedia.org/wiki/Prawo_inicjatywy_ustawodawczej (dostęp: 10.04.2023)
https://www.sejm.gov.pl/prawo/mandat/kon6.htm (dostęp: 10.04.2023)
https://www.sejm.gov.pl/prawo/regulamin/kon7.htm (dostęp: 10.04.2023)
https://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gdansk/ASSETS_wykaz_org-3.pdf (dostęp: 10.04.2023)
https://www.senat.gov.pl/ (dostęp: 10.04.2023)