Co zrobić gdy w pracy jest mobbing?

Mobbing w pracy może dotknąć każdego pracownika, niezależnie od stanowiska czy branży. W poniższym artykule dowiesz się, co zrobić, gdy w pracy jest mobbing oraz jakie kroki podjąć, by zadbać o swoje bezpieczeństwo psychiczne i prawne. Poniższe informacje zostały opracowane na podstawie aktualnych przepisów prawa oraz rzetelnych źródeł specjalistycznych.

Co to jest mobbing według prawa pracy?

Na początek definicja mobbingu: zgodnie z art. 94³ Kodeksu pracy, to działania lub zachowania skierowane przeciwko pracownikowi, które polegają na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu. Kluczowe są tu takie elementy, jak celowe poniżenie, ośmieszenie, izolowanie pracownika lub dążenie do jego wyeliminowania z zespołu. Mobbing nie jest jednorazowym incydentem, lecz ciągłym, powtarzalnym procesem destrukcji psychicznej i zawodowej pokrzywdzonego[1][2][3][4].

Ważne jest także, że mobbing może występować w środowisku, gdzie istnieje wyraźna nierówność władzy oraz hierarchiczna zależność pomiędzy mobberem a ofiarą. Odpowiedzialność za przeciwdziałanie mobbingowi spoczywa wyłącznie na pracodawcy, niezależnie od tego, kto jest sprawcą – może to być zarówno szef, współpracownik, jak i inna osoba związana z miejscem pracy[1][3][4].

Jak rozpoznać mobbing w miejscu pracy?

Mobbing to nie jednorazowy akt, a złożony zespół działań, które pogarszają sytuację pracownika przez dłuższy czas. Charakterystycznymi sygnałami są powtarzalność oraz uporczywość nękania. Ofiara może doświadczać subtelnych bądź jawnych form utrudniania pracy, negowania kompetencji czy świadomego izolowania na tle innych członków zespołu[1][4].

Warunkiem uznania danej sytuacji za mobbing jest długotrwałość zachowań oraz wywołanie realnych skutków psychicznych lub zawodowych, takich jak zaniżona samoocena i spadek poczucia własnej wartości w miejscu pracy. Niezwykle istotne przy rozpoznawaniu mobbingu są relacje władzy, które często powstrzymują ofiarę przed zgłoszeniem problemu[1][3].

Potwierdzenie wszystkich tych przesłanek jest niezbędne do skutecznego zgłoszenia mobbingu oraz ewentualnego postępowania sądowego[3][4].

Jak postępować, gdy doświadczasz mobbingu?

Jeśli uważasz, że w pracy spotykasz się z mobbingiem, zacznij od skrupulatnej dokumentacji zdarzeń. Zapisuj daty, szczegóły, świadków i skutki każdego incydentu. To kluczowy materiał dowodowy w potencjalnym postępowaniu sądowym[2][4].

W kolejnym kroku zgłoś problem przełożonemu lub działowi HR, opisując sytuację na piśmie. Pracodawca ma ustawowy obowiązek przeciwdziałać mobbingowi i wdrażać stosowne procedury, m.in. antymobbingowe regulaminy i polityki wewnętrzne[3][4].

Jeśli firma nie reaguje lub sytuacja się nie poprawia, rozważ złożenie pozwu do sądu pracy. Konieczne jest wówczas przedstawienie zgromadzonej dokumentacji oraz powołanie potencjalnych świadków, którzy potwierdzą utrzymujące się negatywne zachowania wobec ciebie. Zgłoszenie do Państwowej Inspekcji Pracy może być dodatkowym wsparciem formalnym[3][4].

Prawa pracownika i roszczenia z tytułu mobbingu

Osoba, która padła ofiarą mobbingu, ma prawo do odszkodowania i zadośćuczynienia – minimalna kwota odszkodowania nie może być niższa niż aktualne minimalne wynagrodzenie za pracę[4]. Odpowiedzialność ponosi zawsze pracodawca: to on powinien zapewnić bezpieczne środowisko pracy oraz wdrożyć procedury zapobiegające mobbingowi[3][4].

Pracownik, który wskutek mobbingu doznał rozstroju zdrowia, może dochodzić roszczeń za poniesioną szkodę materialną (utrata wynagrodzenia, pogorszenie sytuacji zawodowej) oraz niematerialną (uszczerbek na zdrowiu psychicznym). Wraz ze wzrostem świadomości społecznej, liczba takich spraw sądowych systematycznie rośnie[2][4].

Aktualne trendy prawne i obowiązki pracodawcy

Legislacja dotycząca mobbingu podlega ciągłym zmianom i uszczegółowieniom. Coraz częściej inicjowane są zmiany przepisów oraz rozbudowywane wewnętrzne procedury przeciwdziałania mobbingowi w firmach. Ich celem jest poprawa skuteczności ochrony pracowników przed długotrwałym nękaniem w środowisku pracy[2][5].

Do obowiązków pracodawcy należy tworzenie klarownych polityk antymobbingowych, edukowanie kadry zarządzającej oraz szybkie reagowanie na zgłoszenia pracowników. Brak działań ze strony firmy naraża ją na ryzyko roszczeń i obniżenie reputacji na rynku pracy[5].

Dlaczego tak trudno udowodnić mobbing?

Potwierdzenie mobbingu wymaga wykazania wszystkich jego elementów: długotrwałości, uporczywości, relacji podległości służbowej i realnego negatywnego skutku dla poszkodowanego[3][4]. Złożony charakter relacji władzy, zamknięte środowisko oraz czasem brak świadków powodują, że proces dochodzenia sprawiedliwości bywa obciążający i trudny.

Zgłaszający mobbing powinni być przygotowani na konieczność konsekwentnego, szczegółowego dokumentowania każdego przypadku przemocowych lub nękających zachowań. Jedynie rzetelna dokumentacja i świadkowie mogą znacząco zwiększyć szanse na pozytywne rozstrzygnięcie sprawy sądowej[3].

Podsumowanie: najważniejsze kroki, gdy doświadczasz mobbingu

W przypadku mobbingu w pracy należy niezwłocznie rozpocząć gromadzenie dowodów, zgłoszenie problemu pracodawcy oraz, w razie braku poprawy, podjęcie kroków sądowych lub skorzystanie z pomocy instytucji takich jak Państwowa Inspekcja Pracy. Pamiętaj, że ochrona przed mobbingiem to jedno z podstawowych praw każdego pracownika, a odpowiedzialność za przeciwdziałanie temu zjawisku ponosi zawsze pracodawca[3][4]. Rośnie liczba zgłoszeń, co świadczy o większej świadomości i szerszej ochronie przysługującej pracownikom[2].

Źródła:

• [1] https://interviewme.pl/blog/mobbing-w-pracy
• [2] https://www.ey.com/pl_pl/insights/law/mobbing-w-nowej-odslonie
• [3] https://www.pip.gov.pl/dla-pracownikow/porady-prawne/mobbing-i-dyskryminacja
• [4] https://pl.wikipedia.org/wiki/Mobbing
• [5] https://centrumverte.pl/blog/nowa-definicja-mobbingu-w-2025/