Kto może oddać głos w Wyborach Samorządowych?

Aby móc głosować w Wyborach Samorządowych trzeba spełnić następujące warunki:

• mieć ukończone 18 lat (najpóźniej w dniu głosowania – 7 kwietnia 2024),
• posiadać pełnię praw publicznych,
• być wpisanym do centralnym rejestrze wyborców na terenie danej gminy lub miasta (jeżeli jesteś osobą z polskim obywatelstwem, zameldowaną na pobyt stały w miejscu zamieszkania – na pewno figurujesz w tym rejestrze).

Jak głosować poza miejscem zameldowania?

Jeżeli mieszkasz poza miejscem zameldowania, lub w ogóle nie masz miejsca zameldowania – również możesz zagłosować w Wyborach Samorządowych. Wystarczy, że zamieszkujesz na stałe w danej miejscowości.

W takiej sytuacji musisz jednak złożyć wniosek o dopisanie Cię do spisu wyborców. Taki wniosek można złożyć przez Internet na stronie https://www.gov.pl/web/gov/zmien-obwod-glosowania-lub-dopisz-sie-do-crw lub w Urzędzie Miasta lub Gminy w miejscu Twojego zamieszkania.

Aby złożyć wniosek przez Internet, będziesz potrzebować profilu zaufanego, a składając osobiście – wniosku (do pobrania z wyżej wymienionej strony) oraz dokumentu tożsamości (dowodu osobistego lub paszportu – dla osób bez polskiego obywatelstwa).

Kogo wybieramy? – Rada miasta/gminy

Ilość radnych wybieranych do rady miasta lub gminy może różnić się w zależności od liczby jej mieszkańców:

W gminach (miastach) do 20 tys. mieszkańców wybieranych jest 15 radnych. Radni wybierani są w jednomandatowych okręgach wyborczych, które obejmują mały obszar – np. kilkanaście ulic lub jedną wieś. Na obszarze gminy lub miasta jest 15 okręgów, a w każdym z nich radnym zostaje jeden kandydat z największą ilością głosów. Stąd nazwa jednomandatowe okręgi wyborcze.

W gminach (miastach) powyżej 20 tys. mieszkańców w każdym okręgu wybieranych jest kilku radnych, a podział mandatów jest proporcjonalny do ilości głosów oddanych na dany komitet (tak jak w wyborach do sejmu).

W gminach (miastach) o liczbie ludności:

• od 20 tys. do 50 tys. wybieramy 21 radnych,
• od 50 tys. do 100 tys. – 23 radnych,
• od 100 tys. do 200 tys. – 25 radnych,
• powyżej 200 tys. – 25 + 3 radnych na każde rozpoczęte 100 tys. mieszkańców (maksymalnie 45 radnych, z wyjątkiem Warszawy – 60 radnych)

Kogo wybieramy? – wójtowie, burmistrzowie, prezydenci

W wyborach samorządowych wybieramy również wójtów (dla gmin wiejskich), burmistrzów (dla gmin miejsko-wiejskich i miast) i prezydentów miast (dla miast powyżej 100 tys. mieszkańców.

Wójt, burmistrz lub prezydent zawsze musi uzyskać więcej niż 50% głosów aby uzyskać mandat. Jeżeli 7 kwietnia żaden z kandydatów nie uzyska więcej niż 50% poparcia, druga tura wyborów odbędzie się 21 kwietnia. W drugiej turze rywalizować ze sobą będzie dwóch kandydatów, którzy uzyskali najlepsze wyniki w pierwszej turze.

Ważne!

Aby głosować w wyborach na radnych gminnych (miejskich) oraz na wójtów, burmistrzów i prezydentów nie trzeba posiadać polskiego obywatelstwa. Wystarczy na stałe zamieszkiwać w danej gminie (mieście). Do głosowania uprawnia obywatelstwo UE lub Wielkiej Brytanii.

Natomiast aby zagłosować na radnych powiatowych oraz wojewódzkich, trzeba już posiadać polskie obywatelstwo.

Kogo wybieramy? – Rada powiatu

Na wstępie trzeba wspomnieć, że nie we wszystkich miejscach w Polsce odbędzie się głosowanie na radnych do rad powiatów. Radnych powiatowych nie wybieramy w miastach na prawach powiatu (najczęściej miasta powyżej 100 tys. mieszkańców, lub niektóre mniejsze o specyficznym położeniu geograficznym np. miasta na Górnym Śląsku). W miastach na prawach powiatu wybieramy jedynie radnych miejskich.

Ilość radnych powiatowych, podobnie jak w przypadku rad miast różni się w zależności od liczby ludności powiatu. W powiatach do 40 tys. mieszkańców, mandat radnych sprawuje 15 osób. W większych powiatach każde kolejne rozpoczęte 20 tys. mieszkańców oznacza 2 kolejnych radnych powiatowych. Łącznie jednak nie więcej niż 29 radnych.

Radni powiatowi wybierani są w okręgach wielomandatowych.

Warto również pamiętać, że choć słyszy się obecnie o potencjalnych kandydatach na starostę powiatowego, to nie jest on wybierany w tych wyborach. Starostę wybiorą radni powiatowi. Może, lecz nie musi być on radnym powiatowym.

Kogo wybieramy? – Sejmik wojewódzki

W wyborach samorządowych wybieramy także radnych do sejmiku wojewódzkiego. Tak jak w poprzednich przypadkach liczba radnych zależy od liczby mieszkańców województwa. W województwach o liczbie ludności do 2 mln wybieramy 30 radnych, a każde następne rozpoczęte 500 tys. mieszkańców zwiększa liczbę radnych o trzech.

Marszałek województwa

Podobnie jak w przypadku rady powiatu, radni wybierają marszałka województwa i analogicznie może być on wybrany spośród radnych, ale może być on także osobą, która nie była wybierana w wyborach.

Wojewoda

W województwie władzę sprawuje również wojewoda. Choć współpracuje on z sejmikiem i marszałkiem województwa to nie jest jednak samorządowcem. Powołuje go premier i jest on przedstawicielem rządu.

Gdzie głosować?

Swój lokal wyborczy możesz znaleźć na stronie internetowej https://wybory.gov.pl/samorzad2024/pl/obwodowe/wyszukiwarka lub w aplikacji mObywatel wybierając ikonę „wybory”.

Ile otrzymam kart do głosowania?

W Wyborach Samorządowych otrzymasz:

• 4 karty – (do rady miasta (gminy), na wójta/burmistrza/prezydenta, do rady powiatu oraz do sejmiku wojewódzkiego)
• 3 karty – W miastach na prawach powiatu (do rady miasta, na burmistrza (prezydenta) oraz do sejmiku wojewódzkiego)
• 2 karty – (do rady miasta (gminy) i na wójta/burmistrza/prezydenta) jeżeli nie masz polskiego obywatelstwa (masz obywatelstwo UE lub Wielkiej Brytanii i złożyłeś/aś wniosek o dopisanie do listy wyborców)

Jak głosować?

Każda z kart do głosowania będzie miała postać „płachty” – dużej kartki, na której będą umieszczeni wszyscy kandydaci na jednej stronie.

Na jednej karcie można umieścić tylko jeden krzyżyk przy nazwisku jednego kandydata.

Krzyżyk to co najmniej dwie przecinające się linie w obrębie kratki (może być to X lub +).

Polecam również filmiki instruktażowe PKW (Państwowej Komisji Wyborczej) w serwisie YouTube.

Źródła:

https://pkw.gov.pl/
https://wybory.gov.pl/samorzad2024/pl/obwodowe/wyszukiwarka
https://www.portalsamorzadowy.pl/polityka-i-spoleczenstwo/wybory-samorzadowe-2024-jak-dopisac-sie-do-spisu-wyborcow,518340.html
https://www.prawo.pl/samorzad/mechanizm-wyboru-radnych-zalezy-od-wielkosci-gminy,114666.html
https://pl.wikipedia.org/wiki/Rada_powiatu
https://pl.wikipedia.org/wiki/Rada_gminy
https://pl.wikipedia.org/wiki/Sejmik_wojew%C3%B3dztwa
https://pl.wikipedia.org/wiki/Starosta
https://pl.wikipedia.org/wiki/Marsza%C5%82ek_wojew%C3%B3dztwa
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wojewoda